Gönüllümüz, Aktivist ve HIV Glasgow Kongresi Bilim Kurulu Üyesi Arda Karapınar, herkesin #hivbilgisi kaynağı www.kirmizikurdele.org için yazdı.
Çok merkezli gözlemsel bir çalışmanın sonuçlarına göre HIV pozitif donörlerden HIV pozitif alıcılara böbrek nakli, HIV negatif donörlerden HIV pozitif alıcılara böbrek nakli kadar güvenli.
Yani HIV pozitiflere organ naklinin standartları çok yakında, tamamen ve olumlu yönde değişecek.
Detaylar #hivbilgisi yazımızda.
İyi okumalar.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi
Yayıma hazırlayan: Arda Karapınar, Aktivist, HIV Glasgow Kongresi Bilim Kurulu Üyesi
Yayım tarihi: Ekim 15, 2024
Herkes için #hivbilgisi sağlayıcısı ve kaynağı www.kirmizikurdele.org ve @redribbontr sosyal medya hesaplarındaki #hivbilgisi içerikleri ve tüm içerikler kaynak göstermek şartıyla herkesin paylaşımına açıktır. Alıntılarınızda www.kirmizikurdele.org'yi kaynak göstermenizi ve @redribbontr'yi etiketlemenizi rica ediyoruz. Bunlar dışında özel olarak izin sormanıza gerek yoktur.
-Kısa tarihçe ve arka plan
HIV’in (AIDS adıyla) tespit edildiği ilk yıllar olan 80'lerin başından yakın tarihimize kadar, HIV pozitif kişilerin organ nakli süreçleri büyük zorluklar içeriyordu ve HIV pozitiflere organ naklinin çok riskli olduğu düşünüldüğü için HIV pozitifler bu süreçlere dahil edilmiyordu. Ancak modern tıbbın gelişmesiyle birlikte, HIV ilaç tedavisinin (ART - www.kirmizikurdele.org/art) virüsü kontrol altına alması ve Belirlenemeyen = Bulaştırmayan (#BeşittirB, www.kirmizikurdele.org/b-b) gibi devrimci gelişmeler bireylerin yaşam kalitesini ve süresini artırdı.
HIV pozitif kişilerin böbrek nakli adayları arasına dahil edilmesi ise bilim dünyasında epeydir arzulanan bir dönüm noktasıydı. Ancak HIV pozitif donörlerden organ alınması uzun süre tartışmalı bir konu olarak kaldı.
ABD’de 2013 yılında yürürlüğe giren HIV Organ Policy Equity (HOPE) Yasası, HIV pozitif donörlerden HIV pozitif alıcılara organ naklini mümkün kılan ilk dönüm noktasıydı. Bu yasa, HIV pozitif kişiler için daha fazla organ kaynağı sağladı ve organ bekleme listelerindeki yükü hafifletti. Fakat her ne kadar HOPE yasasının temelinde bazı küçük çaplı pilot çalışmalar olsa da, bu kanıtları yeterli bulmayanlar çoğunluktaydı.
Neyse ki 2013’ten 2024’e epey şey değişti…
-En güncel araştırma
Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan ve sonuçları 16 Ekim 2024’te New England Journal of Medicine isimli saygın dergide yayımlanan çok merkezli gözlemsel bir çalışmanın sonuçlarına göre HIV pozitif kadavra donörlerden HIV pozitif alıcılara böbrek nakli, HIV negatif donörlerden HIV pozitif alıcılara böbrek nakli kadar güvenli!
Bahsi geçen çalışma, 26 farklı merkezde böbrek nakli yapılan HIV pozitif ve son evre böbrek hastalığı olan 198 yetişkini kapsıyor ve donörleri HIV pozitif olan 99 çalışma katılımcısı ile donörleri HIV'li negatif olan diğer 99 çalışma katılımcısının sonuçlarını karşılaştırıyor. Nakiller Nisan 2018 ile Eylül 2021 arasında tamamlanmış ve alıcılar daha sonra yaklaşık üç yıl boyunca izlenmiş.
İki grup arasında yapılan kıyaslamada yan etkiler, cerrahi alan enfeksiyonları, cerrahi/vasküler komplikasyonlar ve kanser oranları da karşılaştırılabilir düzeyde yani büyük ve dramatik farklar yok iki grup arasında. Çalışma kapsamında HIV pozitif donöründen genetik olarak farklı ikinci bir HIV suşu edinmiş olduğu düşünülen (çalışma öncesinde de zaten HIV pozitif olan) bir alıcı vakası da gözlenmiş, ancak bu olguda kayda değer bir klinik sonuç olmamış yani bahsi geçen kişinin sağlık durumunu olumsuz etkileyen bir gelişme gözlemlenmemiş. İki grup arasındaki genel sağkalım, rejeksiyon olaylarına ilişkin sonuçlar da oldukça benzer.
Bence önemli noktalardan biri de şu; bu çalışma ile gözlenen klinik sonuçlar daha önce yapılmış küçük çaplı pilot çalışmalarla da tutarlı. Ancak Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü (National Institutes of Health, NIH) tarafından finanse edilen bu klinik çalışma, üzerinde çalışılan yeni bir yaklaşımın, kendisinden önceki standart klinik uygulamalar kadar iyi olup olmadığını istatistiksel olarak kanıtlamayı hedefleyen (non-inferiority - eşit etkinlik) ilk çalışma. Yani şöyle söylemek mümkün; HIV pozitiflere organ naklinin standartları tamamen ve olumlu yönde değişecek ve bu harika!
(Çalışmanın tamamı buraya tıklayarak okunabilir)
-Çalışmanın önemi ve gelecek beklentileri
Böbrek nakillerinin hem HIV pozitif hem de son evrede böbrek yetmezlikleri/hastalıkları olan kişiler için hayatta kalmak anlamına geldiğini, ancak uygun böbrek bulmakta yaşanan sıkıntıların bu fırsata erişimi sınırlandırdığını ve HIV pozitiflerin organ bekleme listesindeyken daha yüksek ölüm riskiyle karşı karşıya kaldıklarını not edersek, bu çalışmanın kanıtladıklarının neden tıpta devrim anlamına geldiğini söyleyebiliriz.
Fakat, çalışmanın altı çizilmesi gereken tek kazanımı bu değil. Çünkü HIV pozitiflerden HIV pozitiflere böbrek nakli yalnızca bir tıbbi başarı değil. Bu gelişme aynı zamanda, HIV pozitiflerinin toplumda o ya da bu sebepten ötürü damgalanmasının önüne geçilmesinde de bir adım olarak değerlendirilmeli. HIV’ın (ve AIDS’in) yakın tarihin en acımasız ve insafsız damgalama sebeplerden biri olmasına karşılık, HIV pozitiflerin tıbben, organ bağışlayabilecek kadar “güvenli” olduklarının bilimsel kanıtı HIV pozitiflerin toplum tarafından algılanma ve kabul edilme/edilmeme biçimlerine hiç kuşku yok ki olumlu yönde katkı yapacaktır.
Tüm bunlara ek olarak bu süreç, HIV pozitiflerin yaşam kalitesini ve özgüvenlerini artırırken, genel toplumda organ bağışı konusunda yeni farkındalık kampanyaları düzenlemek için harika bir mesaj ve iletişim fırsatı olarak parlıyor.
-Sonuç
HIV pozitif donörlerden HIV pozitif alıcılara yapılan böbrek nakilleri, modern tıbbın açık bir zaferi. Bu gelişme, HIV'in nakil süreçlerinde bir engel teşkil etmediğini ve bu bireylerin de sağlıklı, kaliteli ve eşit fırsatlardan yararlandıkları bir yaşam sürdürebilme şansının yükseldiğini gösteriyor. Gelişen teknoloji ve tıbbi araştırmalar ışığında, HIV pozitifleri ümitli bir geleceğin ve çok daha heyecan verici bilimsel gelişmelerin beklediğini söylersem hiç de abartmış olmam.
Yeni ilaçlar, tedaviler, tedavi yaklaşımları hakkındaki tüm HIV bilimi çalışmalarını ve Dünya HIV gündemini düzenli olarak takip ederek, kayda değer gelişmeleri #hivbilgisi yazılarıyla yorumlamaya ve Türkiye HIV topluluğuyla ve tüm ilgilileriyle paylaşmaya devam edeceğim.
Takipte kalın.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi
,