Kronik inflamasyon nedir ve iyi anlaşılması HIV pozitifler için neden bu kadar önemlidir?
#onlinehivdanismanligi servisimize gelen sorulardan hareketle anlıyoruz ki; HIV ve inflamasyon arasındaki ilişki ve konunun önemi, Türkiye'de HIV pozitiflerin çoğunluğu ve hatta alanda çalışan aktivistler tarafından da pek iyi anlaşılamamış durumda. Bu yüzden, herkesin #hivbilgisi kaynağı olmanın sorumluluğuyla bu önemli konuyu ele almak ve konunun önemini işaret eden temel bir #hivbilgisi yazısı yazmak istedik. Gönüllümüz, Aktivist ve HIV Glasgow Kongresi Bilim Kurulu Üyesi Arda Karapınar, herkesin #hivbilgisi kaynağı www.kirmizikurdele.org için yazdı.
Detaylar #hivbilgisi yazımızda.
İyi okumalar.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi
Yayıma hazırlayan: Arda Karapınar, Aktivist, HIV Glasgow Kongresi Bilim Kurulu Üyesi
Yayım tarihi: Ekim 27, 2024
Herkes için #hivbilgisi sağlayıcısı ve kaynağı www.kirmizikurdele.org ve @redribbontr sosyal medya hesaplarındaki #hivbilgisi içerikleri ve tüm içerikler kaynak göstermek şartıyla herkesin paylaşımına açıktır. Alıntılarınızda www.kirmizikurdele.org'yi kaynak göstermenizi ve @redribbontr'yi etiketlemenizi rica ediyoruz. Bunlar dışında özel olarak izin sormanıza gerek yoktur.
-HIV ve inflamasyon. Kronik inflamasyon nedir ve iyi anlaşılması HIV pozitifler için neden bu kadar önemlidir?
Günümüzde HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü) etkin HIV ilaç tedavisi (ART I www.kirmizikurdele.org/art) ile baskılanabilir ve Belirlenemeyen = Bulaştırmayan (B=B I www.kirmizikurdele.org/b-b) sayesinde cinsel yolla bulaş/geçiş önlenebiliyor hale gelmiş olsa da HIV’in vücuttaki uzun vadeli etkileri birçok farklı sebepten ötürü yakından takip edilmeli. Bu önemli sebeplerden biri de kronik inflamasyon.
İnflamasyon (iltihap), en kısa ifadesiyle vücudun bir enfeksiyona veya yaralanmaya karşı verdiği bağışıklık tepkisi olarak tarif edilebilir. Kronik inflamasyon ise, bu yanıtın uzun süreli olarak devam etmesi durumudur ve bu faktör HIV pozitiflerin sağlıkları açısından ve HIV ilaç tedavisinin seyri açısından ayrı bir önem taşır.
-Kronik inflamasyonun tanımı ve önemi
Olağan koşullarda, vücut bir *patojene maruz kaldığında bağışıklık sistemi hemen harekete geçer ve patojen ile bağışıklık sistemi arasındaki bu mücadelenin bir sonucu olarak inflamasyon oluşur. Ancak bu süreç geçicidir ve bağışıklık sisteminin sorunu çözmesine paralel olarak inflamasyon da durur. Ancak, HIV gibi bazı farklı ve karakteristik infeksiyonlar (ilaç tedavisi uygulanmayan hallerde) bağışıklık sistemini zayıf düşürdükleri için bağışıklık sisteminin sürekli olarak alarm durumunda kalmasına yol açarlar. HIV pozitif bireylerde, yukarıda ve bugüne kadar onlarca yazıda bahsettiğim gibi etkin HIV ilaç tedavisine (ART) bağlı olarak viral yük azalarak B (Belirlenemeyen) seviyeye baskılansa da, bağışıklık sistemi genellikle düşük yoğunluklu inflamasyondan kurtulamaz. (*Patojen, hastalığa neden olabilen virüs, bakteri, mantar veya parazit gibi mikroorganizmalara verilen genel isimdir ve vücuda girdiğinde enfeksiyona yol açarak bağışıklık sistemini harekete geçirir. Patojenler; grip, zatürre, tüberküloz gibi birçok hastalığın kaynağı olabilir ve vücudun toplam sağlığına karşı bir tehdittir.)
Kronik inflamasyon, başta kalp-damar hastalıkları, diyabet ve karaciğer hastalıkları olmak üzere çeşitli kronik hastalıklar ilişkin riski de doğal olarak artırır. HIV ilaç tedavisinin reçete edildiği biçimiyle, tam uyumla ve başarılı bir şekilde uygulanması, virüsün çoğalmasını durdurarak vücuttaki HIV miktarını minimum seviyeye baskılar, ancak bağışıklık sisteminde sürekli bir inflamasyon yükü oluşmasını engellemek pek de mümkün değildir.
-HIV ve inflamasyon arasındaki ilişki
HIV ve inflamasyon arasındaki ilişkinin temeli şöyle açıklanabilir; bağışıklık sistemi HIV’in vücuda girdiğini idrak ettiği andan itibaren virüsü kontrol altına almak için harekete geçer. Bağışıklık sisteminin HIV ilaçları ile mümkün olan en erken sürede desteklenmesi yani düzenli test, erken tanı, hızlı ilaç başlangıcı gibi öneriler işte bu yüzden önemlidir. Fakat bağışıklık sistemi HIV ilaç tedavisi (ART) ile desteklense de, HIV’in bağışıklık sisteminde özellikle akut dönemde sebep olduğu hasar HIV ile inflamasyon arasındaki ilişkide belirleyici rol oynar. Bilhassa bağırsak bariyerinin zayıflaması, zararlı bakterilerin kana karışmasına neden olabilir, bu da bağışıklık sistemini daha fazla çalışmaya zorlar. Bağışıklık sistemi sürekli teyakkuzda olduğunda, vücudun doğal dengesini korumak zorlaşır ve bu durum kronik inflamasyona neden olur.
-HIV takibi ve tedavisinde inflamasyonun yeri
Günümüzdeki HIV ilaç tedavisi, virüs yükünü (viral yük) baskılamak ve bağışıklık fonksiyonlarını olağan düzenine döndürüp korumak üzere düzenlenmiştir. Ancak, inflamasyonu ölçmek ve kontrol etmek de HIV yönetiminde giderek önem kazanmaktadır. Artan inflamasyon seviyeleri, HIV pozitiflerin tedavi süresince dikkatle izlenmelidir çünkü bu durumun kalp, karaciğer ve sinir sistemi gibi önemli organ ve işlevleri olumsuz etkileyebildiği gözlemlenmiştir.
Bu nedenle, inflamasyonla mücadele HIV tedavisinin önemli bir parçasıdır. Anti-inflamatuar ilaçlar, hekimin önerdiği yaşam tarzı değişikliklerinin (sigara ve alkolün azaltılması/bırakılması, egzersiz vb.) uygulanması ve probiyotikler gibi bağırsak sağlığını destekleyen yaklaşımlar da bu süreçte değerlendirilmektedir. Özellikle doktor kontrolünde uygulanan beslenme düzenlemeleri ve egzersiz programları, inflamasyon seviyelerinin düşürülmesine ciddi oranda katkı sağlayabilir.
-HIV ve inflamasyon arasındaki ilişkinin iyi anlaşılması neden önemli?
HIV ve inflamasyon arasındaki ilişkiyi anlamak hem sağlık profesyonelleri hem de her bir HIV pozitif birey için önemli. Çünkü HIV ilaç tedavisinin (günümüzdeki durum gereği) ömür boyu süreceği hatırlanırsa, tedavi planları uzun vadeli sağlık riskleri göz önünde bulundurularak yapılmalı, inflamasyonun erken teşhisi ve yönetimi için gerekli ölçümler düzenli olarak uygulanmalıdır. İnflamasyon yönetimi, bilhassa son yıllarda HIV tedavisinin başarılı sonuçlar vermesine destek olarak HIV pozitiflerin yaşam kalitesini artırmada en temel unsurlardan biri haline gelmiştir.
Kronik inflamasyonun HIV ile ilişkisini anlamak, HIV tedavisinin kalitesini yükseltmek ve uzun vadeli sağlık risklerini en aza indirmek için önemli çok bir adımdır. HIV tedavisinde inflamasyonun etkili bir şekilde yönetilmesi, hastaların genel sağlığını ve yaşam kalitesini artırmada büyük bir rol oynar.
Sonuç olarak; HIV tedavisinde inflamasyon karmaşık bir süreçtir. Akut inflamasyon vücudun iyileşme sürecinin normal bir parçasıdır. Kronik inflamasyon ise vücuda zarar verebilir ve birçok kronik sağlık sorunu ve yaşlanma süreci ile de doğrudan ilişkilidir. HIV pozitiflik inflamatuar bir hastalıktır ve kronik inflamasyona neden olur. Bu durum yaşlanmayla ilişkili fiziksel değişiklikleri hızlandırabilir.
Kronik inflamasyonun tedavisi ile ilgili farklı tedavi alternatiflerine ilişkin bilimsel çalışmalar yoğun bir biçimde devam ediyor. Ayrıca inflamasyon, HIV kesin tedavisi (şifa/cure) çalışmalarındaki en büyük zorluklardan biri olarak da biliniyor. Çünkü HIV enfeksiyonu, hücresel immünite ve *fagositik hücrelerin işlevini bozarak tedaviye karşı direnç oluşmasına neden oluyor. Bu durum ise kesin tedavi çalışmalarını zorlaştırıyor.
(*Bir hücrenin diğer bir hücre veya partikülü sitoplazması içine almasına "fagositoz", bunu yapan hücreye de fagosit denir. Fagositoz, bakteriyel enfeksiyonların erken evresinde bakterinin yayılımını sınırlamak ve enfeksiyonun ilerlemesini durdurmak bakımından önemlidir.)
Tüm bunlara bağlı olarak hekiminize konunun önemini hatırlatmanız önemlidir. Ancak en az bu hatırlatma kadar önemli olan bir başka husus da hekiminizin HIV tedavisine ilişkin egzersiz, sigara, alkol vb. yaşam değişikliği hakkındaki öneri ve tavsiyelerine uyarak kendi sağlığınızın üzerinde kontrol sahibi olmak ve yaşam kalitenizin artması noktasında en temel sorumluluğun sizde olduğudur.
Yeni ilaçlar, tedaviler, tedavi yaklaşımları hakkındaki tüm HIV bilimi çalışmalarını ve Dünya HIV gündemini düzenli olarak takip ederek, kayda değer gelişmeleri #hivbilgisi yazılarıyla yorumlamaya ve Türkiye HIV topluluğuyla ve tüm ilgilileriyle paylaşmaya devam edeceğim.
Takipte kalın.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi
,