HIV tedavisi sürecinde rutin olarak başvurulan çeşitli testler, tedavi başarısının takibi için oldukça önemlidir.
Ancak bu önemli testler, HIV pozitifler için zaman zaman kafa karıştırıcı olabilir. Hangi testin niçin önemli olduğunu ve ne işe yaradığını bilmek, hekiminizle geçirdiğiniz zamanı daha iyi kullanmayı sağlayacağı gibi, kendi tedavinizin seyrini takip açısından da önemli ve yararlıdır.
Bu yüzden, HIV tedavisi sürecinde zaman zaman yaptıracağınız ve işlevlerini bilmeniz gereken bazı laboratuvar testlerini sizin için sıraladık.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi #hivhakkindahersey
Herkes için #hivbilgisi sağlayıcısı ve kaynağı www.kirmizikurdele.org ve @redribbontr sosyal medya hesaplarındaki #hivbilgisi içerikleri ve tüm içerikler KAYNAK GÖSTERMEK ŞARTIYLA herkesin paylaşımına açıktır. Paylaşımlarınızda web-sitemizi kaynak göstermenizi/mention/etiket vb. yapmanızı rica ederiz. Bunlar dışında özel olarak izin sormanıza gerek yoktur.
HIV tedavisi sürecinde kullanılan testler ve işlevleri
HIV tedavisine başlamak virüs baskılayıcı ve bulaş önleyici özelliğinin yanında genel sağlık durumunuzun da düzenli olarak takip edileceği anlamına gelir. Yani vücudunuzun HIV baskılayıcı ilaç tedavisine nasıl cevap verdiğini ve aynı zamanda genel sağlık durumunuzun nasıl olduğunu görmek için bazı kan testleri tür ve işlevlerine göre 3 aylık, 6 aylık ya da yıllık rutinler halinde tekrarlanır.
CD4 hücre sayımı
CD4’ler (T hücreleri olarak da geçer) vücudunuzdaki hastalık yapıcı organizmalarla mücadele eden bağışıklık sistemine ait beyaz kan hücreleridir.
Bu hücreler aynı zamanda HIV’in vücuda girer girmez hedef aldığı hücrelerdir. Olağan koşullarda CD4 sayısının aralığı, her bir mm³ için ortalama 500 ila 1500 hücre kadardır. Ancak HIV kontrol altına alınmazsa, CD4’ler 0 düzeyine kadar azalabilmektedir.
2015 yılından itibaren pek çok yeni kılavuz, HIV tanısı alan kişilerin CD4 sayısına bakılmaksızın hemen ilaç tedavisine başlamasını önermekteler.
Bu sayı 200’ün altında düştüğünde, AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrom – Kazanılmış Bağışıklık Yetmezlik Sendromu) ile ilişkili Kaposi Sarkomu ya da Non-Hodgkins lenfoma gibi enfeksiyon ya da kanser türlerine karşı yüksek derecede riskli hale gelinebilir.
Viral yük (VY)
Bu test kanınızda bulunan HIV miktarını ölçer ve tedavinin işe yaradığından emin olmak için kullanılmaktadır.
Genellikle, her bir mm³'’teki virüs sayının 50 kopyanın (test cihazının yeteneğine bağlı olarak bazen 20 ya da 18 gibi farklı alt limitlerden de bahsedilebilir) altında olması belirlenemeyen B=B (undetectable) virüs miktarı olarak adlandırılır ve tedavinin olması gerektiği gibi gittiğini gösterir.
Eğer ilaç tedavisi aksatılmadan sürdürülüyorsa, virüs miktarının belirlenemeyen B=B düzeyde olması doğal beklentidir.
Tedaviye rağmen VY’nin belirlenemeyen B=B düzeye hiç inmemesi ya da bir süre oraya indikten sonra yeniden ve kalıcı şekilde bu seviye üzerine yükselmesi durumunda, öncelikle bu değerlerin yeni bir testle doğrulanması ve sonuca göre yeni tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesi düşünülebilir. Böyle bir durum söz konusu olursa hekiminizle ilaç kullanımı ve diğer alışkanlıklarınızla ilgili tüm detaylar paylaşmak önemlidir.
Tam kan sayımı (Hemogram- CBC)
Tam kan sayımı, bilhassa kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombosit gibi esas kan hücrelerini ölçer. Muhtemel yorgunluk, güçsüzlük, enfeksiyon, morarma ve kanamanın nedenlerini bulmak için size ve hekiminize yardımcı olması nedeniyle tam kan sayımını ölçmek önemlidir. HIV enfeksiyonu, diğer hastalıklar ve ART’ler (HIV tedavisinde kullanılan ilaçlar) tam kan sayımı anormalliklerine neden olabilirler. Bu rutin testler bu yüzden de önemlidir ve eğer arzu edilmeyen bir sonuç varsa hekiminiz bu test sonuçlarından hareketle gerekli müdahaleyi yapma imkanına sahip olur.
Kan yağları (Lipidler)
Kan yağları, kolesterol ve trigliserit de dahil olmak üzere, kanınızdaki yağ oranını ölçer. Bazı HIV tedavisi ilaçları kan yağı oranını yükseltebilir ve yüksek yağ oranı artan kalp hastalığı riskinin habercisi olabilir. Bu rutin testler bu yüzden de önemlidir ve eğer arzu edilmeyen bir sonuç varsa hekiminiz bu test sonuçlarından hareketle gerekli müdahaleyi yapma imkanına sahip olur.
Kan şekeri
Yüksek kan şekeri (glukoz da denilir), diyabete dönebilen insülin direncinin habercisi olabilir. Bazı HIV tedavisi ilaçlar artan diyabet riskine neden olabilir. Rutin kan şekeri testi bu yüzden de önemlidir ve eğer arzu edilmeyen bir sonuç varsa hekiminiz bu test sonuçlarından hareketle gerekli müdahaleyi yapma imkanına sahip olur.
Karaciğer ve böbrek fonksiyonları
Bu testler, bu iki organın ne derece iyi çalıştığını gösterir. Karaciğeriniz, yediğiniz her şeyi işler ve bazı HIV tedavisi ilaçları karaciğer toksiklenmesine ve böbrek problemlerine yol açabilir. Eğer HIV pozitifliğe eşlik eden Hepatit B ya da C tanılarınız da varsa karaciğer testleri daha da önemli hale gelirler.
İdrar testleri
HIV tedavisinde rutin idrar testlerinin önemi oldukça büyüktür. Bu testler, HIV ile yaşayan kişilerin genel sağlık durumunu izlemek ve tedavinin etkinliğini değerlendirmek için değerli bilgiler sağlar. İdrar testleri, böbreklerin düzgün çalışıp çalışmadığını tespit etmek için kullanılır ve proteinüri (idrarda protein varlığı) ve kreatinin seviyelerinin izlenmesi, böbrek hasarının erken belirtilerini gösterebilir. Buna ek olarak idrarda glikoz varlığı diyabet riskini gösterebilir. HIV tedavisi sürecindeki rutin idrar testleri vücuttaki elektrolit dengesizlikleri, susuzluk durumu veya diğer sağlık sorunlarına dair ipuçları da sağlayabilir.
İlaç direnç testleri
Hekiminiz, pozitif HIV tanısı almanızı takiben mevcut ilaç seçeneklerine direnciniz olup olmadığını tespit etmek isteyecektir. Direnç testleri HIV tedavisi ilaçları kullanımına başlamadan önce yapılması gereken ve mevcut tüm kılavuzların önerdiği bir testtir. Bu test, ilaç tedavisine başlama kararı verdiğinizde, mevcut ilaç seçenekleri bakımından yol gösterici olacaklar. Bu testler aynı zamanda, tedavisi sürecinde beklenmedik viral yük değişimleri olan kişilerde de kullanılmaktadır.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi
