Yayına hazırlayan: Arda Karapınar (Tedavi aktivisti, Global U=U Kampanyası Kurul Üyesi
Güncellenme tarihi: Kasım 20, 2022
Yayın tarihi: Mayıs 05, 2019
(Türkiye’nin #hivbilgisi sağlayıcısı ve kaynağı www.kirmizikurdele.org ve @redribbontr sosyal medya hesaplarındaki #hivbilgisi içerikleri ve tüm içerikler KAYNAK GÖSTERMEK ŞARTIYLA herkesin paylaşımına açıktır. Paylaşımlarınızda web-sitemizi kaynak göstermenizi/mention/etiket vb. yapmanızı rica ederiz. Bunlar dışında özel olarak izin sormanıza gerek yoktur.
herkes için #hivbilgisi kaynağı;
1. *Belirlenemeyen eşittir Bulaştırmayan B=B tam olarak ne demek?
Belirlenemeyen = Bulaştırmayan, düzenli HIV ilaç tedavisi (ART) ile kanlarındaki virüs yükü B (belirlenemeyen) seviyeye baskılanan bir HIV pozitif kişilerin, ilaç tedavisine tam uyum ve tam sadakatle devam ettiği ve bu seviyeyi koruduğu sürece -kondomsuz ilişkilerde bile- partnerlerine HIV bulaştıramayacaklarını, bulaş riskinin SIFIR olduğunu ifade eden bir terim ve Kırmızı Kurdele İstanbul'un dünya çapında resmi sözcülerinden biri olduğu olduğu global bir aktivizm hareketi/kampanyadır. Kampanya (*Prevention Access Campaign) 2016 yılında yayınlanan bir bildiri ile New York'ta başlamıştır
Kırmızı Kurdele İstanbul'un Avrupa'dan ilk ve öncü imzacılarından olduğu bu devrimsel bildirinin/kampanyanın güçlü ana mesajı, arkasındaki çok güçlü bilimsel kanıtlarla şu anda 105'den fazla ülkede WHO. CDC. ECDC. UNAIDS gibi 1050'den fazla STK/Kamu kuruluşu/Bakanlık tarafından desteklenmiştir.
(*B=B, B eşittir B, U equals U, Undetectable = Untransmittable)
2. Belirlenemeyen = Bulaştırmayan mesajını kanıtlayan/doğrulayan bilimsel araştırmalar hangileri?
Konu ile ilgili yapılan en önemli çalışmalar, PARTNER 1 ve 2 araştırmalarıdır. Bu çalışmalara ek olarak Swiss Statement, Opposites Attract, HPTN052 araştırma ve belgeler de mutlaka anılmalı ve sıfır risk hakkında şüphesi olan herkes tarafından okunmalıdır. Tüm bu araştırmalarda çok sayıda sero-different/sero-farklı yani birinin HIV pozitif, diğerinin HIV negatif olduğu çiftler yer almışlardır.
Bu çalışmalara katılan HIV pozitif bireyler, en az altı aydır HIV ilaç tedavisi almaktadır ve virüs yükleri belirlenemeyen seviyededir. Aynı zamanda çalışma süresince HIV negatif bireylerin kondom, PrEP ya da PEP gibi korunma araçlarını kullanmalarına müsaade edilmemiştir. Çalışma sonucunda, toplamda on binlerce kere kondomsuz gerçekleştirilen cinsel ilişkide HIV pozitif partnerden HIV negatif partnere hiçbir HIV bulaşı olgusu tespit edilmemiştir.
Belirlenemeyen = Bulaştırmayan B=B hakkındaki araştırmalar ve bilimsel kanıtları hakkındaki #hivbilgisi yazılarımızı anasayfadaki B=B sekmesi altında bulabilirsiniz.
3. Belirlenemeyen = Bulaştırmayan B=B, HIV tanısı almak ve HIV ilaç tedavisine başlamak ile ilgili bakış açımızı nasıl değiştirebilir?
Günümüzde HIV ilaç tedavisinde kullanılan ilaçlar yaşam kalitesini arttırmak ve önleme bakımlarından oldukça etkili. Bu sebeple, herkesin düzenli olarak test yaptırıp eğer HIV pozitiflerse bir an önce HIV ilaç tedavisine başlamaları çok önemli.
Tüm HIV pozitif bireylerin bunu bilmeleri, tedaviye erişmeleri ve virus yüklerinin belirlenemeyen seviyeye ulaşması, dünya geneline HIV yayılımının kısa sürede ve tamamen durdurulabileceği anlamına geliyor.
Belirlenemeyen = Bulaştırmayan işte bu yüzden çok önemli.
4. Neden ''Belirlenemeyen'' ve ''Bulaştırmayan'' terimleri kullanıldı?
İngilizce orijinal adı Undetectable = Untransmittable olan kampanyanın farklı ülke ve dillerdeki tüm çevirilerinde birinci ve ikinci kelimenin aynı harfle başlaması kampanya iletişimi ve kampanya kurgusu açısından global bir prensip. Nitekim kampanya farklı ülkelerde N = N, I = I, J = J gibi kısaltmalarla anılıyor.
Undetectable kelimesinin en yaygın Türkçe karşılıkları tespit edilemez/saptanamaz olmakla birlikte, kelimenin yorumlarından biri de belirleneyemendir ve bir şeyin varlığının şüphe götürmez olduğu ancak o şeyin belirgin bir biçimde fark edilemiyor/görülemiyor yani belirlenemiyor oluşunun vurgulanması anlamında Belirlenemeyen kelimesi seçilmiştir. Bu, HIV ilaç tedavisinin vücuttaki virüsü baskılaması ve vücutta/hücrede etkisizce gizlenir hale getirmesi durumunun çok net bir tarifidir.
Kafa karıştıran esas konu ise 2. B, yani bulaştırmayan terimi. 2. B'ye ilişkin çeşitli farklı çevirilerde bulaşmayan, bulaşmaz vb. gibi anlamı tam aktarmayan ifadeler de görülebilir. Ancak kampanyanın ve kampanyanın temelindeki ana mesajın ruhunun ve kanıtların güçlülüğünün vurgulanması açısından en uygun çeviri Bulaştırmayandır. Çünkü bu kampanyanın temelindeki özne virüs değil HIV pozitif kişidir. Kampanya, B=B'den önce sürekli tehdit olarak görülen ve ötekileştirilen HIV pozitif kişinin özgürleşmesi ve öz güveninin yeniden inşası üzerine kurulmuştur. Kişinin HIV ilaç tedavisine bağlı olarak virüsü kondomsuz ilişkilerde bile hiç kimseye bulaştırmayacağını en iyi vurgulayan kelime Bulaştırmayandır.
Yani özetlersek belirlenemeyen şey virüstür, bulaştırmayan ise HIV pozitif kişidir.
Bu nedenle "Bulaştırmayan", "Sıfır risk" gibi betimlemeleri özellikle tercih ediyoruz.
Bu betimlemeleri andırsalar da, mesajı doğru aktarmaktan uzak (bulaşmaz, bulaşmayan vb.) bazı ikincil betimlemeler temel mesajı ve vurguyu zayıflatan söylemler olarak tedavi aktivizmine de zarar veriyorlar.
Dolayısıyla hem Belirlenemeyen hem de Bulaştırmayan kelimeleri kampanyanın ruhuna, vurgusuna ve ana mesajın üzerinde yükseldiği psikolojik temele en uygun kelimeler olarak yaklaşık iki haftalık titiz bir çalışmanın sonucu olarak seçilmiştir.
Nitekim Uluslararası U=U kampanyası orijinal bildirisini imzalayan otorite kuruluşlardan biri olan CDC'de B=B'yi şöyle duyurmakta;
"A person with HIV who takes HIV medicine as prescribed and gets and stays virally suppressed or undetectable can stay healthy and will not transmit HIV to their sex partners"..
Yine bildiri imzacısı ve otorite kuruluşlardan biri olan UNAIDS'in B=B duyurusu da şöyle;
Görüldüğü gibi her iki (ve tüm diğer) belgelerde de temel vurgu kişi ve kişilerdir ve bu yüzden B=B terimi Belirlenemeyen eşittir Bulaştırmayan açılımıyla kullanılmalıdır.
5. Erken HIV tanısı Belirlenemeyen = Bulaştırmayan B=B açısından neden bu kadar önemli?
Erken tanı, bağışıklık sisteminin zayıflamasına izin vermeden ilaç tedavisine başlayarak, HIV ile ilişkili hastalıkların önlenmesini sağlar ve HIV pozitif bireylerin sağlıklı, yaşam kalitesinden kaybetmeden, uzun bir ömür sürdürebilmelerini ve toplumsal hayata herkesle eşit şartlarda katılabilmelerini sağlar.
HIV çoğunlukla, HIV taşıdığını bilmeyen bireylerin, virüsü farkında olmadan başkalarına bulaştırmaları ile yayılmaktadır. Bu sebeple erken tanı sonrası ilaç kullanımına başlamak, belirlenemeyen seviyeye ulaşmayı sağlar ve yeni HIV bulaşılarını da önler.
6. Tanı sonrası HIV tedavisine ne zaman başlanmalıdır?
Hemen!
Son dönemde yapılan çalışmaların sonuçlarına göre, tanı alındıktan hemen sonra tedaviye başlanması, bireyin viral yükünün belirlenemeyen seviyeye hızla inmesi ve dolayısıyla da bulaştırıcılığın sona ermesi yani RİSK'in SIFIR olduğu anlamına gelmektedir.
BU konudaki kanıtlar NETTİR!
Belirlenemeyen seviyeye gelen viral yük aynı zamanda, bağışıklık sisteminin de güçlü kalması demektir.
Konu hakkında daha fazla bilgi için HIV hakkında her şey sayfalarımızın HIV tedavisi bölümünü okuyabilirsiniz.
7. HIV tedavisinin olası yan etkileri nelerdir?
HIV tedavisine başlayan bir birey, mide bulantısı, baş dönmesi veya ishal gibi kısa süreli yan etkiler yaşayabilmektedir. Bazı ilaçlar ise, kemik erimesi gibi çok daha uzun dönemli yan etkilere neden olmaktadırlar. Bu sebeple, herhangi bir yan etki görüldüğünde mutlaka tedavi takibini yapan doktor bilgi verilmesi ve olası uzun dönem yan etkilerin sebep olacağı farklı sağlık durumları takip edilmelidir.
Konu hakkında daha fazla bilgi için #hivbilgisi blogumuzdaki HIV tedavisinin olası yan etkileri ile başa çıkmak başlıklı #hivbilgisi yazımızı okuyabilirsiniz.
8. HIV tedavisi bir bireyin hayatında ne gibi olumlu değişikliklere neden olur?
Günümüzde, HIV pozitif bireyler sağlıklı, yaşam kalitesinden kaybetmeden, uzun bir ömür sürdürebilir, HIV taşımayan çocuk sahibi olabilir ve toplumsal hayata herkesle eşit şartlarda katılabilirler.
Tedavinin doğal seyrinde, düzenli ilaç kullanımının dışında hastaların hayatlarında ciddi bir değişiklik söz konusu olmamakta, doğal yaş alma süreci beraber, olağan kalp hastalıkları başta olmak üzere, yaş almaya bağlı çeşitli sağlık durumları görülmektedir.
Konu hakkında daha fazla bilgi için HIV hakkında her şey sayfalarımızın HIV ile yaş almak bölümünü okuyabilirsiniz.
9. HIV tedavisindeki en yeni gelişmeler nelerdir?
HIV bilimi ve tedavisi alanında sürdürülen yoğun yeni araştırmalar beraberinde yeni ilaçlar ve yeni ilaç kullanım şekillerini getirdi, getiriyor.
Örneğin, FLAIR adındaki çalışma ile günlük ilaç kullanımı yerine aylık ya da 3 aylık periyodlarda enjekte edilerek alınan ilaçlar üzerinde araştırma yapmaktadır. Aynı şekilde PrEP olarak kullanılabilecek farklı ilaçlar konusunda da çalışmalar devam etmektedir.
Buna ek olarak 40 yıla yaklaşan HIV ve AIDS tarihinde ikinci kesin tedavi olarak anılan Londra Hastası, ardından Barcelona Hastası gibi çalışmaların erken bulguları da önemli.
HIV kesin tedavisi çalışmaları hakkında daha fazla bilgi için, #hivhakkindahersey sloganı ile sürdürdüğümüz kesintisiz projelerden olan "herkes için #hivbilgisi" blogumuzdaki;
başlıklı yazılarımızı, ilginizi çeken diğer #hibilgisi makalelerini ve HIV hakkında her şey sayfalarımızın
bölümlerini okuyabilirsiniz.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi
