HIV belirtileri nelerdir? Belirtiler ne zaman başlayabilir?
- Akut dönem -
HIV vücuda girdikten ortalama 2 - 4 hafta içinde (bu süre kişiden kişiye, bünyeden bünyeye göre değişebilir), ateş, lenf bezlerinde büyüme, döküntü, kas ağrısı vb. şikayetler oluşturabileceği gibi bu dönem hiçbir belirti görülmeden de geçirilebilir (bu da kişiden kişiye, bünyeden bünyeye göre değişebilir). HIV yayılım riskinin en yüksek olduğu dönem akut enfeksiyon dönemi yani HIV'in vücuda girdiği bu ilk günlerdir. Bu süreçte virüs vücutta hızla yayıldığı ve kişi HIV pozitif olduğunu henüz bilmeyişine bağlı olarak HIV ilaç tedavisi almadığı için aktarımı/bulaştırılması olasılığı daha yüksektir.
- Sessiz/Bulgusuz dönem -
Bu dönem (akut dönem) geçtikten sonra belirtiler devam edebileceği gibi bir kaç yıl hiçbir belirtinin gözlemlenmemesi de mümkün olabilir. Bu dönemde bulaş olasılıkları hala yüksektir. Belirtisiz süre bazen günler, bazen aylar ve hatta yıllara yayılabilir. İstatistiklere göre HIV en çok bu evrede yayılmaktadır. Çünkü kişi HIV pozitiftir ancak belirti olmadığı için test yaptırmamış ve bunu bilmiyor olabilir. Bu yüzden yılda en az bir kez HIV testi yaptırmak ve sonuç pozitifse baskılayıcı HIV tedavisi ilaçlarına (ART) hemen başlamak hem kendi sağlığınız, hem toplum sağlığı açısından oldukça önemlidir.
- İleri dönem (AIDS) -
HIV tanısı aldığı halde henüz baskılayıcı HIV tedavisi ilaçları (ART) kullanmayan HIV pozitiflerde virüs vücutta çoğalır ve bir başka aşama olan ve pek çok hastalığın görülebileceği AIDS dönemine girilebilir. Virüs vücudun savunma sistemini giderek zayıflatacağından bu döneme kadar hiçbir ilaç tedavisi almamış bireyler enfeksiyonlara ve kanserlere karşı dirençlerini giderek yitirirler ve çeşitli organlarında kanserler, enfeksiyonlar oluşabilir. HIV'i yakın zamanda edinmiş kişilerde aşağıdaki belirtiler görülebilir;
*Sık ve kolay hastalanma,
*Uzun süren yüksek ateş,
*İleri derecede istemsiz kilo kaybı,
*Uzun süren öksürük,
*Tekrarlayan yaygın uçuklar,
*Ağızda pamukçuk,
*Ağır ishal
HIV'i edinmiş ve ilaç tedavisine henüz başlamamış kişiler yıllarca bu evrede kalabilir ve bu süreçte bulaştırıcılıklarını sürdürürler. Bu dönemde de hiçbir müdahale yapılmadığı yani HIV ilaç tedavisine başlanmadığı takdirde süreç ölümle dahi sonuçlanabilir.
Fakat HIV tanısı almış ve HIV ilaç tedavisine başlamış bireyler için böyle bir ihtimal yoktur ve HIV pozitifler, Belirlenemeyen = Bulaştırmayan B=B sayesinde virüsü cinsel partnerlerine - kondomsuz ilişkilerde dahi- bulaştırmadan, yaşam kalite ve sürelerinden bir şey kaybetmeden sağlıklı bir ömür sürdürebilir, çalışabilir, evlenebilir, HIV negatif çocuk sahibi olabilirler.
- HIV uzun süre belirti göstermeyebilir mi? -
HIV ile yaşayan fakat henüz tanı almamış yani henüz HIV ile yaşadığını bilmeyen ve baskılayıcı HIV tedavisi ilaçları (ART kullanmayan bireylerin bazılarında, HIV bulaşını takip eden birkaç yıl sonra dahi hiçbir belirti görülmeyebilir.
Bununla birlikte, eğer hayatlarına tedavi olmadan devam ederlerse, belirli bir süre sonra;
*Cilt döküntüleri,
*Yorgunluk,
*Gece terlemesi,
*Hafif kilo kaybı,
*Ağız ülseri,
*Cilt mantarı,
*Tırnak enfeksiyonları
gibi HIV ile ilgili hafif belirtiler yaşamaya başlarlar. Bu belirtiler HIV'in edinilmesinden bir kaç yıl sonra da ortaya çıkabilir. Bir başka ifadeyle, HIV uzun yıllar boyunca hiçbir belirti göstermeyebilir.
Bu belirtiler, HIV'in kendisinden değil bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu olarak gelişen hastalıklara veya enfeksiyonlardan kaynaklı olarak oluşur. Bir başka deyişle, bu belirtiler vücudun bağışıklık sisteminin zayıfladığının ve enfeksiyonlarla mücadele gücünün azaldığının belirtileridir. Gelişebilecek hastalık ve belirtilerin türleri çok çeşitli olabilir.
HIV ile yaşayan bir birey hayatına baskılayıcı HIV tedavisi ilaçları (ART) almadan devam ederse, bu hastalıklar ve semptomlar muhtemelen çok daha ciddi hale gelecektir. Bağışıklık sistemindeki hasar daha şiddetli olduğunda, HIV pozitif kişide pnömokistik carinii pnömoni (PCP) (akciğer hastalığı), mikobakterium enfeksiyon hastalıkları (MAC), sitomegalovirus (CMV), toksoplazmoz ve kandidiaz (pamukçuk) dahil olmak üzere fırsatçı enfeksiyonlar görülebilir.
Fakat altı çizilmesi gereken en önemli şey; yukarıdaki cümlede saydığımız bu belirtilerin AIDS olarak bilinen geç evrede görüldüğü, ilaca erişim ve tedavi başarısının olduğu hiçbir durumda HIV pozitifliğin AIDS evresine dönüşmediği ve viral yükü belirlenemeyen seviyeye baskılanmış olan HIV pozitiflerin cinsel partnerlerine kondomsuz ilişkilerinde bile HIV bulaştıramayacak olmalarıdır.
,
Günümüzdeki modern HIV ilaç tedavisi (ART) ile HIV pozitif bireyler bu belirtileri asla yaşamayabilirler. Birleşmiş Milletler AIDS programı UNAIDS’in 2016 yılında yayınladığı bir rapora göre HIV ile yaşayan ve tam tedavi uyumu/başarısıyla HIV tedavisi ilaçları kullanan bireyler için yaşam beklentisi HIV negatif bireylerle aynı seviyededir.
Eğer herhangi bir şüpheli temasınız olduğunu düşünüyorsanız bu şüpheleri gidermenin tek ve kesin yolu bu temastan en erken 14 gün sonra HIV testi yaptırmaktır.
HIV testleri ile ilgili bilgiler için Türkiye'nin en çok başvurulan #hivbilgisi kaynağı olan sitemizin HIV testleri sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
www.kirmizikurdele.org
herkes için #hivbilgisi
#hivhakkindahersey